Introductie van een minder bekende Romeinse haven in Spanje1.
Málaga, een stad aan de zuidkust van Spanje (Costa del Sol) en voornamelijk bekend bij toeristen. Alhoewel de kolonie ‘Malaka’ al in 770 voor Chr. werd gesticht door de Feniciërs, kennen de meesten toeristen de stad van het nabijgelegen vliegveld waar ze op landen op weg naar hun zonvakantie op de stranden van Zuid-Spanje. Málaga heeft echter een rijke historie waar helaas maar weinig getuigen van over zijn.
Vanaf de 6e eeuw voor Chr. stond de stad onder de hegemonie van Carthago. Vanaf 218 voor Chr., nadat Carthago was verslagen in de 2e Punische oorlog werd de stad een onderdeel van Hispania Ulterior en kwam onder het bewind van de Romeinse republiek. De romanisering van Málaga verliep, zoals in de meeste van delen van het zuidelijk deel van Hispania Ulterior, vreedzaam door de foedus aequum, een overeenkomst die beide partijen als gelijken zag en de verplichting oplegde elkaar te helpen bij defensieve oorlogen e.d.
Gedurende deze periode werd er een haven gebouwd en werd Municipium Malacitanum, gelegen vlak voor de ‘Zuilen van Hercules’ (de huidige Straat van Gibraltar) een belangrijk handelspunt dat verbonden was met de Via Herculea (de kustweg van Gades naar Narbo Martius in Gallia). Omdat de stad hierdoor werd verbonden met zowel de andere ontwikkelde delen van Hispania Ulterior als de andere havens in de Middellandse Zee kreeg ze zowel economisch als cultureel een grote opleving.
Met de val van de Republiek en de aanloop naar het Romeinse Keizerrijk werd het gebied rond Malaca administratief één van de vier rechtsgebieden waarin de provincie Baetica, nieuw gecreëerd op gezag van Augustus, was opgedeeld. Baetica was op dat moment zeer welvarend en volkomen geromaniseerd.
Aan het einde van de eerste eeuw na Chr. werd het tijdens de regering van Domitianus bij het Romeinse Rijk gevoegd als Malaca. Keizer Vespasianus beloonde de provincie met het schenken van de ius latii, waardoor de inwoners het Romeinse burgerschap kregen, een eer die de loyaliteit van de elite en de middenklas van Baetica moest waarborgen.
Volgens de Griekse geograaf Strabo had de stad, net als andere Fenicische steden, een regelmatig stratenplan3.
De Romeinen bouwden belangrijke publieke werken; de Flavische dynastie verbeterde de haven en Augustus bouwde een theater. Keizer Titus verschafte Malaca haar privileges als vrije gemeente.
Het Romeinse theater, dat dateert uit de eerste eeuw na Chr., is in 1951 bij toeval teruggevonden. Het theater is goed gepreserveerd maar nog niet helemaal opgegraven. De datering kon men vaststellen aan de hand van gevonden inscripties uit de tijd van keizer Augustus. Het theater schijnt haar functie te hebben verloren in de 3e eeuw omdat het was bedekt met afval waarin zich veel kleine objecten uit de 3e en 4e eeuw bevonden. Het boven gedeelte van de stage was niet bedekt en het materiaal ervan werd in de loop der eeuwen hergebruikt. Helaas is er, zover we nu weten, van de oude haven niets bewaard gebleven.
Het grote Romeinse badhuis, waarvan restanten zijn gevonden in de bodem van de Pintor Nogales en de cisterciënzer abdij stammen ook uit deze periode net als de vele sculpturen die nu opgeslagen zijn in het Museo de Málaga.
De economie en welvaart van het gebied waren voornamelijk afhankelijk van de landbouw in het achterland, de overvloed aan vis in de kustwateren en de productie van plaatselijke ambachtslieden. Onder belangrijke producten voor de export vinden wijn, olijfolie en garum malacitano, een gefermenteerde vissaus die beroemd was in het hele keizerrijk en in Rome gold als een luxe delicatesse.
In 2016 werd een nieuwe getuige uit de Romeinse tijd blootgelegd! Lees hieronder het verslag van Jesús Hinojosa zoals dat gepubliceerd werd op maandag 13 november in de Spaanse krant SUR4.
Martricos (Málaga): de grootste Romeinse aardewerk industrie uit de provincie.
Verslag van Jesús Hinojosa
Het gemeente bestuur meldt de historische waarde van de overblijfselen die vorige jaar zijn gevonden tijdens graafwerkzaamheden voor diverse ondergrondse garages. Niemand had, zo relatief ver van de oude stadskern, een vondst van zo’n grote omvang verwacht. De archeologische restanten die vorige jaar zijn aangetroffen bij grondwerkzaamheden t.b.v. een wooncomplex laten zien dat op deze plek ooit een belangrijke aardenwerk fabriek van een Romein stond die kennelijk om mysterieuze redenen zijn activiteiten verliet daarbij zijn ovens en opgestapelde amforen bijna geheel intact achterlatend.
Deze krant kreeg toegang tot de volledige serie foto’s van de overblijfselen van dit keramiek complex dat tussen de eerste en vierde eeuw na Chr. in gebruik zou zijn geweest. De foto’s laten zien hoe belangrijk deze vondst is.
We zien in het complex de belangrijkste, zeer grote oven met een ronde verbrandingskamer en een ronde as in het midden. Daarnaast zijn er ook kleinere ovens gevonden met daarachter reiniging bassins waarmee modder werd omgezet tot de fijnste klei.
De grote oven, waarin de zgn. salsarias amforen werden gemaakt stamt waarschijnlijk uit de eerste eeuw na Chr.. De ovens stonden in verbinding met ruimten voor service werkzaamheden met daar omheen nog meer delen van het complex.
In de tweede eeuw werd het complex gerenoveerd en werden er twee nieuwe ovens, twee reiniging bassins en een water bassin aan toegevoegd.
Er is ook een pad gevonden dat leidde naar een begraafplaats voor zowel begraving als voor het plaatsen van asurnen en een constructie, ondersteund door zuilen, voor het transporteren van water. De nabijheid van de rivier de Guadalmedina in de Romeinse tijd heeft Malaca indertijd doen besluiten de belangrijke aardenwerk fabriek, die om onverklaarbare reden werd verlaten, hier te bouwen.
Volgens de archeoloog die verantwoordelijk is voor het bedrijf dat de opgravingen leidde, het archeologische onderzoek atelier Ana Arancibia, waren er geen sporen van rivier overstromingen of andere natuurrampen die de sluiting zouden hebben kunnen bewerkstelligen. “We weten niet wat er echt is gebeurt, maar het is duidelijk dat we tegenoven een unieke vondst in de provincie Málaga staan, die, als ik het op waarde moet schatten, een grote attractie voor het gebied rond Málaga zal zijn”, aldus één van de experts.
Het ministerie van cultuur documenteert de opgraving en de overblijfselen zijn inmiddels weer bedekt met een laag speciaal plastic om de opgraving te kunnen afdekken en begraven te houden onder de tuin of patio van het toekomstige gebouw op deze plaats. Er zijn markeringen uitgezet in de ondergrondse verdieping om de vondsten te respecteren.
Het stadhuis, met name de afdeling archeologie van het gemeentelijke planbureau onder leiding van Carmen Peral, heeft de intentie om dit ‘sieraad’ uit het verleden op de een van andere manier in de openheid te brengen zodat het kan worden bezocht door de inwoners van Málaga.
De ontwikkelaar van het wooncomplex, Medina, bevestigde dat de opgraving op geen enkele manier zal worden verstoord door de werkzaamheden aan het wooncomplex. Er zal geen gebouw vereisen boven de Romeinse werkplaats, omdat de overblijfselen onder een plein komen te liggen.
Notes:- 1: Teja, R., "Malaca", The Princeton Encyclopedia of Classical Sites (eds. Richard Stillwell, William L. MacDonald, Marian Holland McAllister) Princeton University Press June 1975 English ISBN 978-069-103-542-0,
Wikipedia - 2: Braun & Hogenberg
- 3: Strabo, "Geography". Bohn's Classical Library, Strabo, Vol. 1 Book III Chapter IV, p. 235 Translated by H. C. Hamilton, London, Henry G. Bohn, Covent Garden, 1854 https://archive.org/stream/geographyofstrab01strarich#page/234
- 4: For the original article see: http://www.diariosur.es/malaga/martiricos-mayor-industria-20171110181339-nt.html
We are committed to providing versions of our articles and interviews in several languages, but our first language is English.