Het Achelous Project - Aquae Tauri opgravingscampagne 2018

Aquae Tauri: update over de opgravingen
Een verslag van Luca Seidenari 

Om de situatie op de opgravingen van de archeologische site van Aquae Tauri beter te kunnen begrijpen, voerden we een gesprek met de coördinator van de site, Stefano De Togni, die wij hierbij tevens bedanken voor zijn beschikbaarheid en medewerking.  
Dit is het tweede campagne jaar van de opgravingen bij Aquae Tauri, het Achelous Project, een project van de Universiteit van Bologna en van de Sapienza, de belangrijkste universiteit van Rome (zie ook nieuwsbericht van 14-01-2018). Het project wordt geleid door professor Massimiliano David, in samenwerking met professor Francesca Romana Stasolla, die ook verantwoordelijk is voor de opgravingen van de middeleeuwse stad Leopolis/Cencelle  (zie ons artikel 'Op zoek naar Centumcellae')

Stefano De Togni legt uit: "Vorig jaar zijn we de opgravingscampagne begonnen met een breed geofysisch onderzoek. Het magneto metrisch onderzoek heeft ons een beeld opgeleverd van een groot bebouwd gebied, met sporen van de oude structuren, waarbij een groot kunstmatige terrasvormige rechthoekig opvalt. Daarom hadden we de eerste stratigrafische test uitgevoerd die ons in staat stelde om de essentie van de resultaten van de prospectie te bevestigen.
We hebben dit jaar een verdubbeling van het oppervlak van het gebied onderzocht, en onze aandacht gericht op een ruimte die van ongeveer 7 x 4 m, die is gelegen langs de zuidkant van de grote rechthoekige structuur. Deze ruimte was oorspronkelijk een winkel/werkplaats, zoals je ziet aan de drempel bij de ingang met de typische groef voor de afsluitschotten. De huidige staat van conservering is bijna overal slechts tot aan de eerste rij stenen van de staande muur. Na de instorting van de muren zijn vele materialen weggenomen om elders te worden hergebruikt. Door de opgraving menen we deze laag te kunnen dateren op de vijfde eeuw na Chr, overeenkomend met de laatste bewoning van dit complex. Het originele gebouw lijkt afkomstig uit de begintijd van het keizerrijk.

De grote kunstmatige terrassen gelegen van ongeveer 150 x 100 m die bij de prospectie zijn ontdekt reguleren de top van deze heuvel, en stonden zeker in verbinding met het grote bassin waarin stromend warm water van ongeveer 53° werd geleid dat ook nu nog steeds vanuit de nabijgelegen ondergrondse bronnen stroomt. Er zijn ook sporen gevonden van een fistula plumbea (loden pijp) die diende om koud water te mengen met het warme water om het draaglijk te maken voor degenen die het bad gebruikten. Er was ook een zeer uitgebreid en efficiënt afvoersysteem, dat kan worden gedefinieerd als "overloop". Er liep een smal kanaal om het hele zwembad waar het water in overliep en wordt afgevoerd.
De vorm van de mooie ronde traptreden is door de eeuwen heen veroorzaakt door de aanhechting van kalk in het water. Oorspronkelijk waren de treden vierkant, zoals we nog kunnen zien op plaatsen waar geen kalkaanslag zit.
Het bad bevond zich binnen een rechthoekige kamer met gewelfde, halfronde of rechthoekige nissen.
De toegang tot het gebouw was via een deur van kleine afmetingen om de warmte binnen de ruimte niet te verliezen. Je moet je een groot gewelfd plafond voorstellen vol met hete stoom en waar vanaf condens in de vorm van waterdruppels naar beneden komt. Het is verder interessant te zien dat de funderingen zijn uitgehakt in de rotsen volgens een constructie techniek die we ook hebben gezien bij andere onderzochte gebouwen. Gezien de constructies en materialen die bij de opgravingen gevonden zijn mogen we er vanuit gaan dat dit complexn zeker gedurende de hele keizertijd in gebruik is geweest.
Deze legendarische plek wordt onder andere genoemd in "De reditu" van Rutilius Namatianus geschreven in de vroege 5e eeuw na Chr, maar over het algemeen weten we er nog te weinig van. We staan aan het begin van een lange en moeizame weg die in de komende jaren verder zal worden bewandeld..